Wijk bij Duurstede

Komen we er dan nooit uit? Het was de vraag die vorige week opkwam bij de behandeling van de jaarcijfers van de gemeente. In 2024 is er opnieuw te veel geld nodig geweest voor het uitvoeren van alle taken. En wederom blijkt dat we simpelweg moeten doen met te veel taken. Die taken zijn allemaal vastgelegd in wetten. Het is dus roeien tegen de stroom in. Het is zelfs weer afwachten wat er gaat komen, met de verkiezingen in aantocht.

Met mag bekend zijn dat de kabinetten Rutte niet goed waren voor gemeenten. Met wie de VVD ook samenwerkte (PVV, PvdA, CDA, D66, BBB, NSC en CU); vele jaren kregen we er vele taken, maar hiervoor geen knaken. Dat is een feit, en dat was ook zo voor 2024. Opnieuw is het college er niet in geslaagd het gat te dichten. Dat is klote.

Als we de cijfers afpellen zien we dat het college bij zeven van de tien hoofdthema’s erin slaagde de zaak in evenwicht te brengen. Sterker nog; hier liggen overschotten. Er is daar genoeg gedaan voor veel minder dan nodig leek. Vele projecten werden (voor het eerst sinds jaren) binnen budget uitgevoerd en op vele vlakken werd er aan knoppen gedraaid en bijgestuurd.

Helaas bleek dit niet genoeg. Want op drie van de thema’s bleef het dweilen met de kraan open. Op veiligheid, zorg en welzijn (WMO) en jeugdzorg waren de tekorten te groot. Niet toevallig drie gebieden waar de gemeenten met wettelijk vastgelegde taken zit. Hier zijn dus geen knoppen om aan te draaien. Via de wet en uitspraken van rechters, ligt vast wat je moet doen.

Het zijn open eindjes, waar een gemeente geen nee mag verkopen. En ja, dan is het een zeer grote frustratie om te zien dat er te weinig budget uit Den Haag komt. Net als dat het frustrerend is dat er partijen zijn die de vinger maar ergens anders neer blijven leggen.  Bijvoorbeeld bij externe inhuur. Want ja dat is fors. Maar deze ingehuurde mensen voeren gewoon taken uit die we moeten doen. Als je niet wil dat we inhuren moet je dus ook even vertellen wat we dan niet meer moeten doen.

Helaas weigeren dezelfde partijen al jaren aan te geven waar we dan moeten bezuinigen. En dat is logisch. Want de kosten zitten simpelweg bij taken waar we geen knaken voor krijgen en waar we wettelijk hulp moeten bieden. Bezuinigen moet dus op andere dingen, sport, cultuur, BOA’s, groenonderhoud enzovoorts. En dat willen die partijen niet, want dan worden ze bang dat inwoners op hen boos worden. En dus is de vijand de ingehuurde medewerker.

Dankzij de inzet van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten heeft het kabinet een deel van deze budgetten voor de taken toegezegd. Voor de jeugdzorg is er een eerste stap gezet en komen er budget bij. Maar er liggen al meerdere rapporten, opgesteld door ook dit kabinet, die aantonen dat er veel meer nodig is.

Want de gemeenten hebben samen alleen al door te weinig compensatie voor de inflatie een extra tekort van nu al 450 miljoen euro per jaar. Is gewoon een feit. En er komt geen geld voor bruggen en wegen of gestegen lonen.  Allemaal taken met te weinig knaken. Al jaren zijn gemeenten het landelijke afvoerpuntje. En ja dan kijken we naar het rijtje kabinetspartijen (VVD, PVV, CDA, NSC, BBB, CU en PvdA), dan zien we er weinig linkse partijen bij. Best gek dat links dan de schuld krijgt Maar daar komen we nog wel eens vaker op terug.

Met vriendelijke groet,

Ron Meinema en Thierry Dumessie