Wijk bij Duurstede

Gemeenten zijn niet verantwoordelijk voor de inkomens van inwoners, maar moeten wel kwetsbare groepen helpen. Tijdens een crisis springen zij vaak bij om zo snel mogelijk getroffenen te kunnen helpen. Dat bleek wel bij energietoeslagen, die gemeenten moesten uitvoeren. Maar wat de VNG betreft gaat dat terug naar het Rijk. Gemeenten hebben al genoeg taken gehad en lopen over. ‘De kabinetten Rutte hebben genoeg bij ons neergelegd. Laat ze zit maar anders doen’, vindt Ron Meinema van de SP.

Gemeenten kregen er de laatste jaren zeer veel extra taken bij. Dat gebeurde veelal bij de invoer van nieuwe wetten, van politiewet tot milieuwetgeving en van Jeugdwet tot Wmo. ‘Stappels meer werk zonder fatsoenlijk budget. De gevolgen van deze rechtse maakbaarheid zijn enorm; geen politiebureau mee, minder blauw op straat, tekort aan handjes in de thuiszorg en welzijn.

Allemaal dankzij de bezuinigingsdriften van de kabinetten VVD en D66. En dan maar gek vinden dat de kloof met inwoners groter is geworden’, verzucht Meinema.

Gemeenten hebben hierbij altijd een can-do-mentaliteit; ze werken stug door alle Haagse verplichtingen heen. Meinema; ‘Als er crisis is springen gemeenten altijd in. We zijn best trots op hoe men ambtelijk zaken als de coronacrisis, energiearmoede of vluchtelingenopvang oppakt. Lang niet alles ging goed, maar men deed dat extra werk toch maar. Terwijl al het gewone werk ook doorliep. We vergeten wel eens hoe veel er bij is gekomen voor hen.’

Bij een energietoeslag ziet de VNG, die als vereniging namens de gemeenten met het kabinet overlegt, dat het rijk de taken weer op zich moet nemen. Om dit namelijk structureel goed te blijven doen, hoort een landelijke uitvoeringsorganisatie zich daar mee bezig te houden. ‘Gemeenten hebben simpel gezegd de capaciteit niet of het budget. Het Rijk wel. Of dat via de toeslagen moet, levert veel vraagtekens op. Daar ligt al een affaire waarbij blijkt dat de Haagse uitvoering hopeloos faalde. Maar daar zal het kabinet nu toch wel van geleerd hebben? Gemeenten zitten simpelweg te vol’, besluit Meinema. Hij stelde hier vragen over aan het Wijkse college.