Wijk bij Duurstede

Op 31 augustus hebben we de antwoorden op de vragen betreffende het initiatiefvoorstel dwangsommen en overschreden beslistermijnen van het college ontvangen. We zijn blij dat het college de beslistermijnen wil terugdringen, positief staat tegenover het initiatiefvoorstel en het project Stopwatch loopt. Het initiatiefvoorstel is gericht op de rechtsbescherming van de burger. Deze rechtsbescherming willen we versterken, als de gemeente geen achterstanden heeft; is dit alleen een instrument voor die keren dat de beslistermijnen niet gehaald worden. We hebben er het volste vertrouwen in dat de gemeente en zijn ambtenaren de aanvragen tijdig zullen afhandelen, en er dus zelden gebruik gemaakt hoeft te worden van deze dwangsommen. (update 5 oktober)

De SP gaat het initiatiefvoorstel dwangsommen 31 oktober indienen.

Voorgesteld besluit

Een verordening vast te stellen waarin wordt geregeld dat de gemeente bij het niet tijdig afdoen van een aanvraag of het niet tijdig besluiten op een bezwaarschrift een dwangsom betaalt aan de indiener.

Samenvatting

Dit initiatiefvoorstel heeft tot doel dat inwoners, bedrijven en instellingen in de gemeente de mogelijkheid krijgen om de gemeente aan te spreken op het niet tijdig afdoen van een aanvraag en het niet tijdig besluiten op een bezwaarschrift. Het initiatiefvoorstel beoogt een financiële prikkel in te voeren voor de gemeente om te besluiten binnen de wettelijke termijnen. Concreet betekent dit dat de gemeente onder voorwaarden aan de aanvrager/ bezwaarde een dwangsom verschuldigd is van € 20,-- per dag voor elke dag dat zij in gebreke is. De dwangsom bedraagt maximaal € 1.000,-- totaal. Daarnaast krijgt de gemeenteraad met dit initiatiefvoorstel bestuurlijke informatie over de kwaliteit en efficiency van dienstverlening van de gemeentelijke organisatie op basis waarvan de raad kan bijsturen.

Aanleiding

De SP-fractie maakt zich zorgen over de naleving van de termijnen bij besluiten van het College van B&W. Inwoners, bedrijven en instellingen moeten erop kunnen rekenen dat binnen de wettelijke termijnen wordt beslist. Termijnoverschrijdingen komen ten nadele van de belanghebbenden. Een burger beschikt in feite niet over een adequaat rechtsmiddel om zich daartegen te verweren. Weliswaar kan de burger bezwaar of beroep instellen tegen het niet tijdig nemen van een besluit, maar in de praktijk blijkt dit niet effectief. Dit komt neer op uitholling van de rechtsbescherming van de burger.Voor belanghebbenden zijn vaak wel zware sancties verbonden aan niet naleving van termijnen en voorschriften. Niet-ontvankelijkheid en zelfs financiële sancties zoals op grond van de verordening Maatregelen en boeten in het kader van de uitvoering van de bijstandswet kunnen het gevolg zijn. De hardnekkigheid van het probleem vraagt dan ook volgens de indieners om nadere regelgeving.Juiste prioriteitsstelling, organisatorische maatregelen en correcte toepassing van de wettelijke regels kunnen het probleem voorkomen. De Algemene wet bestuursrecht kent regelingen voor de termijnverlenging, opschorting en verdaging.In geval van mediation kan de termijn eveneens worden verlengd met toepassing van 7:10 lid 4 van deze wet.

Beoogd doel

Deze verordening beoogt een tijdige beslissing te bevorderen door een dwangsom op niet tijdige beslissing mogelijk te maken. Dit verandert natuurlijk niets aan het belang van het nemen van adequate maatregelen om termijnoverschrijding te voorkomen.

Overwegingen die leiden tot dit besluit

De SP fractie voelt zich gesteund door het wetsvoorstel van de kamerleden Wolfsen (PvdA) en Luchtenveld (VVD). Zij stellen voor de Awb aan te vullen met een mogelijkheid van een dwangsom bij niet tijdig beslissen door een bestuursorgaan. ( kamerstuk 29.934). De SP-fractie sluit zich ook aan bij het initiatiefontwerp van de VVD fractie in de Provinciale Staten van Utrecht, waarbij die fractie de hoop uitspreekt dat ook gemeenten zullen overgaan tot het vaststellen van een verordening als de onderhavige. Vanwege die door de VVD Statenfractie uitgesproken hoop heeft de SP-fractie ervoor gekozen zo dicht mogelijk bij de tekst van dit laatste ontwerp te blijven. De Nationale Ombudsman stelt vast dat het gebrek aan voortvarendheid bij bestuursorganen verreweg de meest voorkomende reden is om een klacht in te dienen. Ook de Algemene Rekenkamer heeft regelmatig gewezen op de termijnoverschrijdingen. Uit de evaluaties van de Awb kwam dit verschijnsel eveneens naar voren. Ondanks de aanbevelingen van de Hoge Colleges van Staat blijft het probleem op grote schaal bestaan. Gelet op het brede belang van deze problematiek zou kunnen worden overwogen om de behandeling van het wetsvoorstel Wolfsen c.s. af te wachten. Gelet op de hardnekkigheid van de problemen achten de indieners van dit voorstel dat niet gewenst. De indieners wensen dat snel wordt besloten over de inwerkingtreding van deze verordening.

Kanttekeningen bij het voorgestelde besluit

Op het moment dat een ingebrekestelling wordt ontvangen zou het bestuursorgaan ter vermijding van een dwangsom mogelijk in de verleiding komen een snel, niet goed onderbouwd afwijzende beslissing te nemen. Dan start een bezwaarprocedure en op deze wijze zou het bestuursorgaan zich een langere beslistermijn kunnen verschaffen. De indieners onderkennen dit risico. De gemeenteraad zal dan ook actief gaan volgen hoe de bestuursorganen van de gemeente in de praktijk omgaat met beslistermijnen. Het is immers buitengewoon onaantrekkelijk veel geld uit te geven aan dwangsommen of te moeten mededelen dat veel slecht gemotiveerde besluiten zijn genomen.Naast de financiële prikkel is er dus ook sprake van een politieke.

Aanpak/uitvoering

Het voorstel is om de verordening per 1 januari 2007 van kracht te doen zijn. De verordening zal gelden voor alle beschikkingen op aanvraag en voor alle beslissingen op bezwaar die het karakter van een beschikking hebben. De verordening geldt niet in het geval waarin een wettelijke regeling al bepaalt dat bij niet tijdige beslissing geacht wordt dat een beschikking met bepaalde inhoud is gegeven.In de verordening hebben wij een aantal uitzonderingen opgenomen om misbruik te voorkomen. Een dwangsom is niet verschuldigd indien niet tijdig beslissen is veroorzaakt door toedoen van de aanvrager/bezwaarde. Evenzo in het geval de aanvrager/bezwaarde geen belanghebbende is of in het geval van kennelijke ongegrondheid of indien de aanvrager/klager met uitstel schriftelijk heeft ingestemd. De regeling beoogt een financiële prikkel in te voeren voor de bestuursorganen van de gemeente Wijk bij Duurstede om te besluiten binnen de wettelijke beslistermijnen. De aanvrager/bezwaarde krijgt de mogelijkheid het bestuursorgaan dat niet tijdig beslist, aan te sporen dit binnen twee weken alsnog te doen. Daarna verbeurt het bestuursorgaan een dwangsom voor elke dag dat de beslissing langer uitblijft.

Alvorens de dwangsom gaat lopen, moet de aanvrager/bezwaarde het bestuursorgaan schriftelijk in gebreke stellen. Deze ingebrekestelling is behoudens dat die schriftelijk moet gebeuren, vormvrij. De indieners hebben voor deze regeling gekozen om het bestuursorgaan in de gelegenheid te stellen alsnog binnen 2 weken een beslissing te nemen zodat op deze wijze een belangrijk deel van de geschillen kunnen worden ondervangen. Als na verloop van die 2 weken nog geen beslissing is genomen en de gemeente dus in gebreke is, verbeurt het bestuursorgaan een dwangsom van € 20,-- per dag met een maximum van € 1000,--

Dit sluit aan bij de bedragen uit het wetsontwerp Wolfson c.s.Het bestuursorgaan stelt bij beschikking de verschuldigdheid en de hoogte van de dwangsom vast.Hij keert de verbeurde dwangsom uit zonder verdere tussenkomst van de aanvrager/bezwaarde.De bestuursrechter is bevoegd te oordelen over geschillen over de hoogte of het verschuldigd zijn van de dwangsom. Naast de ingebrekestelling blijft tevens bezwaar of beroep mogelijk tegen het niet tijdig beslissen cf. 6:2 sub b Awb.

Financiën

Dit voorstel leidt ertoe dat het belang van registratie van termijnen toeneemt. De gemeente dient al een dergelijke registratie te hebben.Het voorstel veroorzaakt m.b.t. dit punt dus geen extra kosten. Uitvoeringskosten ontstaan wel voorzover het voorstel zou leiden tot nieuwe, oneigenlijke aanvragen of bezwaarschriften die uitsluitend tot doel hebben een dwangsom te ontvangen bij niet tijdige beslissing. De indieners hebben geen aanwijzingen dat dit zich in betekenende mate zou kunnen voordoen. Bovendien zijn kennelijk niet-ontvankelijke en kennelijk ongegronde aanvragen c.q. bezwaarschriften uitgesloten van deze regeling. Er zullen uitvoeringslasten ontstaan bij de behandeling van de eisen om een dwangsom en de ingebrekestellingen. Op honderd eisen zouden deze bij een behandeltijd van 1 à 2 uren per verzoek, leiden tot 100 à 200 werkuren. Als het voorstel het beoogde effect heeft op de behandeltermijn van aanvragen en bezwaren zou dit werkbeslag binnen de bestaande organisatie kunnen worden opgevangen, mede omdat een besparing ontstaat op de behandeling van bezwaarschriften c.q. beroepsschriften omdat niet tijdig op de primaire aanvraag of bezwaarschrift is beslist.

Antwoorden op eerder gestelde vragen aan het college van B&W.

Vraag 1:
Heeft het college kennis genomen van de initiatief verordening dwangsommen die is aangenomen in de gemeente Utrechtse Heuvelrug?
Antwoord:
Ja, het college heeft daarvan uit persberichten kennisgenomen en de tekst daarvan opgevraagd, evenals de tekst van het initiatiefvoorstel van Tweede Kamerleden Wolfsen en Luchtenveld

Vraag 2:
Is het college bereid vooruitlopend op de aanpassingen in de wet deze verordening ook in de gemeente Wijk bij Duurstede uit te voeren?
Antwoord:
Wij staan positief ten opzichte van uw initiatief. Dat is ook de reden dat de gemeente zich nog onlangs heeft aangesloten bij het project Stopwatch van MKB Nederland. De gemeente gaat in dat verband voor gebruiksvergunningen, reclame- en evenementenvergunningen, lichte en gewone bouwvergunningen en beslissingen op bezwaarschriften monitoren hoe de procedure verloopt en in hoeverre binnen de daarvoor geldende termijn een beslissing is genomen. Het project Stopwatch loopt van 1 juni 2006 tot en met 1 februari 2007. Wij zullen per kwartaal rapporteren over de binnengekomen en afgehandelde aanvragen (en bezwaarschriften). Dat betekent dat we medio september de eerste rapportage zullen gaan versturen. In maart 2007 wordt het project afgesloten met onder meer een score voor onze gemeente.
Het project Stopwatch kan worden gezien als de voorbereiding op een situatie waarbij een boete wordt betaald bij het te laat beslissen op een verzoek.
Verder zal in het kader van de organisatieverandering die per 1 oktober gestalte moet krijgen nadrukkelijk aandacht worden besteed aan de doeltreffendheid en doelmatigheid van de interne bedrijfsvoering.
Wij stellen ons voor om met gebruikmaking van de resultaten van Stopwatch en de verbeteringen in de bedrijfsvoering, onder meer mogelijk gemaakt door de ophanden zijnde reorganisatie en de start van het project digitaal werken, medio 2007 een regeling dwangsommen zoals U bedoeld in te voeren.

Vraag 3:
Kan het college aangeven of er in Wijk bij Duurstede ook beslistermijnen worden overschreden?
Antwoord:
Ja, ook in deze gemeente worden beslistermijnen overschreden ten gevolge van een hoge werkdruk of complexiteit van de aanvraag, waarbij verschillende disciplines betrokken zijn en/of veel stukken door inwoners aangeleverd moeten worden.

Vraag 4:
Zo ja, kan het college aangeven hoe vaak dit gebeurt en op welke aanvragen dit betrekking heeft?
Antwoord:
Overschrijdingen van beslistermijnen zijn in 2005 voorgekomen bij (een aantal) vrijstellingsverzoeken volgens artikel 19, lid 1, WRO, milieuvergunningen (3 x op een totaal van 19 vergunningen) en enkele uitweg- en evenementenvergunningen (zonder belemmeringen voor een evenement overigens).
Bij beslissingen op bezwaarschriften was er sprake van zeer veel overschrijdingen (73 x op een totaal van 89 bezwaarschriften). Inmiddels is met betrekking tot de afhandeling van bezwaarschriften een inhaalslag gemaakt, zodat de overschrijding van beslistermijnen behoorlijk is teruggedrongen.

Datum beantwoording vragen: 31 augustus 2006

Henk Muis
namens het college van burgemeester en wethouders